Psikoterapiye başlamak hayatınızı değiştirebilecek önemli bir adım olabilir. Ancak doğru psikoterapisti seçmek birçok kişi için kafa karıştırıcı olabilir. Bu kararı kolaylaştırmanın yollarından biri, “Kime psikoterapist denir?” ve “Psikoterapist olabilmek için hangi eğitimlerden geçilmelidir?” sorularının yanıtlarını öğrenmektir. Bu yazımızda, psikoterapist seçimi sürecinde size rehber olabilecek bilgiler paylaşacağız.
Psikoterapist kime denir?
Psikoterapist unvanı, belirli bir lisans diploması ile alınmaz; belirli psikoterapi eğitimleri ve süpervizyon süreçlerini tamamlamış olmayı gerektirir. Türkiye’de çoğunlukla psikiyatristler, klinik psikologlar ve rehberlik ve psikolojik danışmanlık mezunları psikoterapist olarak çalışabilmektedirler. Bu unvanları almış olmak, uzmanların psikoterapist olarak çalışmaları için tek başına yeterli değildir. Bu uzmanlar en az bir psikoterapi ekolünde eğitimlerini tamamlamalarının ardından psikoterapist olarak çalışabilirler.
Psikiyatristler, tıp fakültesi mezunu olup, psikiyatri alanında uzmanlıklarını tamamlamış olan hekimlerdir. Günümüzde birçok üniversitenin psikiyatri uzmanlık eğitimi psikoterapi eğitimlerini de içermektedir. Ancak içermiyorsa, psikiyatristler güvenilir kurumlardan ya da uzmanlardan eğitim ve süpervizyon alarak psikoterapist olmanın gerekliliklerini yerine getirmektedir. Psikiyatristler öncül olarak medikal tedaviyi, yani ilaç ile tedaviyi gerçekleştirirler. Psikoterapi uygulayabilen meslek grupları içerisinde ilaç ile tedavi etme yetkisi sadece psikiyatri hekimlerindedir.
Klinik psikologlar ise edebiyat, fen-edebiyat ya da insan bilimleri gibi fakültelerin psikoloji bölümlerinde dört yıllık lisans eğitimlerini tamamlamalarının ardından bir üniversitenin klinik psikoloji yüksek lisans programını kazanmalı ve iki yıl süren bu eğitimi başarı ile tamamlamalıdır. Yüksek lisansını tamamlamasının ardından kişi klinik psikolog ünvanını alır. Bunun üzerine yine klinik psikolojide doktora eğitimini tamamlarsa bu kişi doktor klinik psikolog ünvanını alır. Klinik psikoloji lisansüstü eğitimlerinin tümünün içeriğinde en az bir psikoterapi ekolünde eğitim ve süpervizyon verilmektedir. Ancak, birçok klinik psikolog tek bir ekolle yetinmez ve kendisini birden fazla psikoterapi ekolünde geliştirir.
Psikolojik danışmanlar ise eğitim fakültelerinin rehberlik ve psikolojik danışmanlık bölümlerinde dört yıllık eğitimlerini tamamlayarak mezun olurlar. Kendi alanlarında yüksek lisans ya da doktora yaptıklarında, uzman ve doktor unvanlarını alırlar. Rehberlik ve psikolojik danışmanlık mezunu uzmanlar ya psikoloji biliminin bilgilerini eğitim alanında uygularlar ya da bireylerin, grupların ya da ailelerin psikolojik iyilik hallerini artırma yönünde danışmanlık hizmetleri sunabilirler.
Psikiyatristler, klinik psikologlar ya da rehberlik ve psikolojik danışmanlık mezunu olan tüm meslek gruplarındaki uzmanlar gerekli akademik ve bilimsel çalışmalarını tamamlamalarının ardından doçent ünvanı alabilirler.
Psikoterapiye başlamak isteyen kişiler hangi meslek grubundan uzman ile çalışacaklarına karar verdikten sonra bu uzmanların hangi okullardan mezun oldukları ya da tecrübeleri ile ilgili bilgileri göz önünde bulundurabilirler. Klinik psikoloji alanından bilgi vermek gerekirse, birlikte çalışmak isteyeceğiniz uzmanın YÖK ya da Türk Psikologlar Derneği tarafından akredite edilmiş, yani eğitim kalitesi belirli kriterleri karşıladığı onaylanmış olan bölümlerden mezun olması değerlendireceğiniz kriterlerden biri olabilir. Uzmanın yüksek lisansını ve doktorasını hangi üniversitede yaptığı ve eğitimi sırasında klinik psikoloji alanında nitelikli akademisyenlerden eğitim alıp almadığı bir diğer önemli faktör olabilir. Psikoterapi hizmeti almaya başlamanız halinde birlikte çalışmaya başladığınız uzmanın diplomasını sorgulamaktan lütfen çekinmeyiniz. Ülkemizde sahte psikolog vakalarının azımsanmayacak sıklıkta görüldüğünü unutmayınız.
Hangi psikoterapi yönelimini tercih etmeliyim?
Psikoterapiye başlamak isteyen kişiler, hangi meslek grubundan uzman ile çalışacaklarına karar verdikten sonra, bu uzmanların hangi psikoterapi ekolü ile terapi yürüttükleri ve tecrübeleri ile ilgili bilgileri göz önünde bulundurabilirler. Psikodinamik terapi, bilişsel davranışçı terapi, şema terapi, Gestalt terapi, varoluşçu terapi, şefkat odaklı terapi, kabul ve kararlılık terapisi gibi terapi yöntemleri etkinlikleri kanıtlanmış psikoterapi yaklaşımlarıdır. Bu yöntemler ile ilgili internet siteleri üzerinden paylaşılan bilgileri okuyabilir ya da videolar izleyerek gerekli bilgileri edinebilirsiniz. Bu noktada unutmamalısınız ki alanında yetkin olan birçok uzman birden fazla ekolde eğitim ve süpervizyon almıştır.
Doğru Psikoterapisti Seçmek İçin İpuçları
Psikoterapistinizin eğitimini ve süpervizyon süreçlerini kontrol edin: Uzmanın YÖK veya Türk Psikologlar Derneği tarafından akredite edilmiş bölümlerden mezun olup olmadığını kontrol edin. Uzman yurtdışından eğitim aldığını ifade ediyorsa, eğitim aldığını belirttiği üniversite ve bölümün YÖK tarafından denkliğinin olup olmadığını kontrol edin.
Deneyim: Uzmanın kaç yıldır psikoterapi yaptığını ve hangi alanlarda uzmanlaştığını öğrenin.
Psikoterapi ekolüne karar verin: Hangi ekolün size daha uygun olduğunu belirlemek için psikoterapi yöntemleri hakkında araştırma yapın.
İlk Görüşme: Birçok psikoterapist ilk görüşmeyi tanışma ve beklentileri belirleme amacıyla yapar. Bu görüşmede sormak istediklerinizi hazırlayın.
Doğru psikoterapisti seçmek, psikoterapiye başlama sürecinde önemli bir adımdır. Bu nedenle, eğitim, deneyim ve uygulanan psikoterapi ekolü gibi kriterleri göz önünde bulundurmanız, sürecin daha sağlıklı ilerlemesini sağlar.
Psikolog Dr. Derya Gürcan Yıldırım
using WordPress and